Pierwsza w Europie, druga na świecie – Konstytucja 3 Maja była przełomowym dziełem polskiej myśli państwowej. Uchwalona w 1791 roku, powstała dzięki mądrości i odpowiedzialności jej twórców, którzy wykorzystali sprzyjające okoliczności geopolityczne. Choć obowiązywała zaledwie kilkanaście miesięcy, jej wpływ na historię i tożsamość Polaków pozostaje nieoceniony.
– Konstytucja ta jest wyrazem troski o dobro wspólne oraz geniuszu jej autorów, którzy stworzyli dokument wyprzedzający swoją epokę – zauważa prof. Dariusz Dudek, konstytucjonalista z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wprowadziła m.in. trójpodział władzy, zniosła liberum veto i uznała naród za suwerena.
Jak podkreśla prof. Dudek, twórcy Konstytucji 3 Maja wyprzedzili swoją epokę, ustanawiając zasady, które w Europie dojrzały dopiero po I wojnie światowej. – Był to akt nadrzędny, a ministrowie ponosili odpowiedzialność przed Sądem Sejmowym. To pokazuje nowoczesność tej ustawy – mówi ekspert.
Dokument nie tylko reformował ustrój, ale również ustanawiał zasady tolerancji religijnej, co wyróżniało Polskę na tle innych państw Europy. – To, że Konstytucja mówiła o równości wyznań, było przejawem nowoczesności. W tamtym czasie wiele państw narzucało religię zgodnie z zasadą „czyj rząd, tego religia” – dodaje konstytucjonalista.
Choć krótko obowiązywała, Konstytucja 3 Maja do dziś inspiruje swoją nowoczesnością i ideą odpowiedzialności za losy państwa, które pozostają aktualne w każdej epoce.
KUL / Family News Service
Zdjęcia: s. Amata J. Nowaszewska CSFN / Family News Service